XUÂN ẤT TỴ – CHUYỆN RẮN TRONG KINH PHÁP CÚ

XUÂN ẤT TỴ

CHUYỆN RẮN TRONG PHÁP CÚ
Nguyên Giác

Chúng ta đang bước vào những ngày đầu năm âm lịch của năm con rắn, theo truyền thống Tết nguyên đán. Con rắn là một hình ảnh dễ làm cho chúng ta sợ hãi. Tuy nhiên, trong Kinh Phật cũng có vài nơi, con rắn không hung dữ chút nào. Bài này sẽ kể về hai tích truyện trong Kinh Pháp Cú có liên hệ tới hình ảnh con rắn.

Có một lần, Đức Phật đang đi khất thực ở thành Savatthi thì Ngài thấy một nhóm thanh niên đang đánh rắn bằng gậy. Khi được Đức Phật hỏi chuyện, các thanh niên trả lời rằng họ đánh rắn vì họ sợ rằng con rắn có thể cắn họ. Lúc đó, Đức Phật nói với họ, “Nếu các ngươi không muốn bị hại, các ngươi đừng nên làm hại các chúng sinh khác. Nếu các ngươi làm hại chúng sinh khác, các ngươi sẽ không tìm thấy hạnh phúc ở kiếp sau.”

Rồi Đức Phật đọc hai bài kệ như sau.

Bài Kệ 131: Tất cả các chúng sinh đều ước muốn có an lạc. Người nào tìm hạnh phúc bằng cách áp bức chúng sinh khác sẽ không có hạnh phúc ở kiếp sau.

Bài Kệ 132: Tất cả các chúng sinh đều ước muốn có an lạc. Người nào tìm hạnh phúc cho riêng mình bằng cách không áp bức người khác thì sẽ có hạnh phúc ở kiếp sau.
.
Trong khi đó, câu chuyện về bài Kệ 112 có liên hệ tới nhà sư Thera Sappadasa. Vị sư này sau một thời gian theo Đức Phật tu, đã không cảm thấy hạnh phúc với cuộc sống của một vị sư. Nhưng vị sư cảm thấy rằng sẽ không phù hợp và nhục nhã nếu sư quay trở lại cuộc sống của một cư sĩ. Vì vậy, vị sư này nghĩ tới cái chết.

Một lần, nhà sư đã thò tay vào một cái nồi, trong đó có một con rắn nhưng con rắn không cắn vị sư. Lý do vì trong một kiếp trước, con rắn là nô lệ và vị sư là chủ. Vì chuyện này, vị sư được gọi là Thera Sappadasa.

Trong một lần khác, Thera Sappadasa đã cầm dao cạo để tự cắt cổ họng của sư; nhưng khi sư đặt dao cạo vào cổ họng, sư đã suy ngẫm về sự thanh tịnh của việc thực hành đạo đức của mình trong suốt cuộc đời làm nhà sư và toàn bộ cơ thể của sư tràn ngập sự hỷ lạc và hạnh phúc. Sau đó, nhà sư hướng tâm vào sự phát triển của Tuệ minh sát và sớm đạt được quả vị A la hán.

Khi sư về đến tu viện, các vị sư khác hỏi rằng sư đã ở đâu và tại sao sư lại mang theo con dao. Khi Thera Sappadasa kể với họ về ý định tự tử, họ hỏi tại sao sư không làm vậy. Vị sư trả lời, “Ban đầu tôi định cắt cổ mình bằng con dao này, nhưng bây giờ tôi đã cắt đứt tất cả mọi ô nhiễm đạo đức bằng con dao của Tuệ minh sát.”

Các nhà sư kia không tin Thera Sappadasa, nên họ đến kể với Đức Phật. Họ hỏi Đức Phật, “Bạch Đức Thế Tôn, vị sư này tuyên bố rằng sư đã đạt được quả vị A-la-hán khi sư đang kề dao vào cổ mình để tự tử. Liệu có thể đạt được A-la-hán Đạo trong thời gian ngắn như vậy không?”

Đức Phật nói với họ, “Các vị ! Có thể, đối với một người nhiệt thành và nỗ lực trong việc thực hành Định và Tuệ, quả vị A-la-hán có thể đạt được trong khoảnh khắc. Khi một vị sư bước đi trong thiền định, vị này có thể đạt được quả vị A-la-hán ngay cả trước khi bàn chân đã nâng lên chạm đất trở lại.”

Rồi Đức Phật nói bài kệ như sau:

Bài Kệ 112: Người tu thà sống một ngày tinh tấn, thực tập tận sức mình, tốt hơn là sống một trăm năm lười biếng, không tinh tấn.

Đó là hai truyện trong Kinh Pháp Cú có liên hệ tới hình ảnh con rắn.

Snakes in the Dhammapada
Written and translated by Nguyên Giác